გაზეთ „რეზონანსის" მთავარი რედაქტორი ლაშა ტუღუში „რეპორტიორთან" ინტერვიუში „რუსთავი 2"-ის გარშემო მიმდინარე პროცესებს აფასებს და მიიჩნევს, რომ ქვეყანა სამოქალაქო დაპირისპირების ზღვარზეა მისული.
აქვე ლაშა ტუღუში ფარულ ჩანაწერებსა და პროკურატურის საქმიანობაზე ამახვილებს ყურადღებას და აღნიშნულთან მიმართებაში უწყებასთან გარკვეული შეკითხვები აქვს.
- ბატონო ლაშა, გუშინ სამოქალაქო სექტორსა და საქართველოს პრეზიდენტს შორის „რუსთავი 2"-ის გარშემო მიმდინარე პროცესებთან დაკავშირებით შეხვედრა გაიმართა. რა აქცენტები გაჟღერდა შეხვედრაზე და ზოგადად, როგორია თქვენი დამოკიდებულება საკითხისადმი პრეზიდენტთან საუბრის შემდეგ?
- პრეზიდენტთან შეხვედრაზე საუბრის ერთადერთი თემა იყო, თუ როგორ დავწიოთ ტემპერატურა, გავხადოთ ქვეყანაში არსებული ვითარება უკეთესი და ვიყოთ მეტად კონსტრუქციულები. ეს პათოსი ჩვენთვის მისაღებია და მიგვაჩნია, რომ საჭიროა, აუცილებლად დაიწიოს ტემპერატურა, რადგან ის, რაც ხდება, ცუდი და სახიფათოა. მიმდინარე პროცესები სახიფათოა ზოგადად სიტყვის თავისუფლების, მშვიდობის თვალსაზრისით, რადგან სახეზეა სამოქალაქო დაპირისპირების სერიოზული პოტენციალი, სახიფათოა დემოკრატიული განვითარებისა და საარჩევნო გარემოს თვალსაზრისითაც. ეს ვითარება, რომელიც დღეს შეიქმნა „რუსთავი 2"-თან დაკავშირებით, ბევრ პრობლემას შექმნის დემოკრატიულ და მშვიდ გარემოში არჩევნების ჩატარების მხრივ. არ ვამბობ, რომ არჩევნები არ ჩატარდება, უბრალოდ, იქნება გარკვეული პრობლემები ამ კუთხით. ასევე სიტუაცია სახიფათოა ზოგადად მედიის, როგორც ბიზნესის განვითარების კუთხითაც, რადგან ასეთი ექსტრემალური სიტუაციები და გამოწვევები ბიზნესს ძალიან ძაბავს. ასევე სახიფათოა სიტუაცია საერთაშორისო რეპუტაციის თვალსაზრისითაც. რომ წარმოვიდგინოთ, თუ როგორ შეიძლება განვითარდეს პროცესები, აშკარად დავინახავთ პრობლემებს. ჩვენ ახლა გვჭირდება სიწყნარე, რათა გადავლახოთ ის გამოწვევები, რომლებიც ქვეყნის წინაშე დგას. ძალიან რთული ვითარებაა საერთაშორისო კონტექსტით. გარშემო ყველგან კრიზისებია, ზოგგან ომია და ამიტომ, ჩვენ, პატარა ქვეყანას მეტი კონსოლიდაცია გვჭირდება ქვეყნის შიგნით. ეს არის ძალიან მკაფიო აზრი, ამიტომ, იმედი მაქვს, რომ პროცესი გადავა უფრო გონივრულ რეჟიმში, ვიდრე დღეს არის და მოიძებნება კონსტრუქციული გამოსავალი. ვფიქრობ, რომ მთავრობაც და ხელისუფლების სხვა შტოებიც ძალიან ყურადღებით უნდა დააკვირდნენ პროცესებს და მათი როლი აუცილებლად უნდა იყოს ძალიან კონსტრუქციული. ჩვენ გუშინაც გამოვთქვით სურვილი, რომ ვთქვათ, თუ როგორ ვხედავთ ჩვენს განვითარებას მედიასთან მიმართებით. გამოვხატეთ სურვილი, რომ კარგი იქნება, თუ სამოქალაქო საზოგადოებას მიეცემა საშუალება, შეხვდეს არა მხოლოდ პრეზიდენტს, არამედ ხელისუფლების სხვა შტოების წარმომადგენლებს, აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლებსა და საპარლამენტო ხელმძღვანელობას. გაგვაჩნია გარკვეული შეხედულებები და გვაქვს კონსტრუქციული წინადადებები. ვფიქრობ, ამ შეხვედრის შედეგად შეიძლება გარკვეული გზის მონახვა, რომელიც ყველას გვჭირდება. ჩვენი მიზანი დაპირისპირება კი არა, გამოსავლის პოვნაა.
- პრეზიდენტის განცხადებაზე რას ფიქრობთ? საზოგადოების გარკვეული წრეები პრეზიდენტის გუშინდელ განცხადებას უპასუხისმგებლოსაც უწოდებენ და მიიჩნევენ, რომ გიორგი მარგველაშვილის განცხადება სასამართლოზე ზეწოლის ელემენტებს შეიცავდა.
- არ მიმაჩნია, რომ პრეზიდენტის განცხადება უპასუხისმგებლო იყო. ვფიქრობ, პრეზიდენტის განცხადება გამომდინარეობდა სწორედ იმ საფრთხეებიდან, რომელიც მან დაინახა. ის დგას განზე, არ არის აღმასრულებელი ხელისუფლების ნაწილი. პრეზიდენტის განცხადება იყო დროული და ნამდვილად არ მივცემდი ამას კონფრონტაციულ ხასიათს.
ჩემი აზრით, რომ კრიტიკული წერტილი ჯერ არ არის გადალახული და გვაქვს შანსი ვითარება მოვაბრუნოთ უკეთესობისკენ და უფრო კონსტრუქციული გარემო გავხადოთ. რა თქმა უნდა, მაღალი პოლიტიკური თანამდებობის პირების ნებისმიერი განცხადება, რომელმაც შესაძლოა გამოიწვიოს დაძაბულობა, არ არის მისაღები. გვჭირდება მეტი სიფრთხილე ამ კუთხით.
- ხედავთ თუ არა რაიმე მსგავსებას 2007 წლის მოვლენებსა და დღეს მიმდინარე პროცესებს შორის?
- მეჩვენება, რომ გვაქვს შიშები ჩვენი წარსული გამოცდილებიდან გამომდინარე. მათ შორის, გვაქვს შიშები მედიის მიმართ. გახსოვთ 2007 წელს მომხდარი ძალადობის ფაქტი, რომელიც მაშინდელმა ხელისუფლებამ განახორციელა „იმედის" მიმართ. ეს იყო გამოწვეული ხელისუფლების განცდიდან, რომ ტელევიზია იყო ჩათრეული დესტრუქციულ პროცესში, რომლის მიზანიც ხელისუფლების დამხობა იყო. მეჩვენება, რომ დღესაც არსებობს მსგავსი შიშები. ამის შესახებ პირდაპირი ტექსტები არ მომისმენია, მაგრამ ჩემი გამოცდილებიდან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ ასეთი შიშები არსებობს.
უნდა გავაცნობიეროთ, რომ მედია არ არის გადატრიალებების ინსტრუმენტი. მედია არის ინფორმირების ინსტრუმენტი. შესაძლოა მედიას ჰქონდეს თავისი პოლიტიკური შეხედულებები, ძალიან იხრებოდეს რომელიმე პოლიტიკური ძალის მხარეს, რაც ჩემთვის მიუღებელია, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მედია მიმართულია რაღაცების დამხობისკენ.
- ნიკა გვარამია აცხადებს, რომ მასზე გარკვეული სახის ზეწოლა განხორციელდა. რას ფიქრობთ აღნიშნულზე?
- ნებისმიერი ადამიანი, რომელიც მოინდომებს ადამიანების დაშანტაჟებას მისი პირადი ცხოვრების გამომზეურებით, უნდა დაისაჯოს და აქ ლმობიერება არ არის სწორი გზა. სამწუხაროდ, ბოლომდე ვერ მივიყვანეთ საქმე, რომელიც პირადი ცხოვრების საკითხებს ეხებოდა. სამწუხაროდ, დარჩა ფანჯრები და ღრიჭოები, რომლებიც ისტორიის უკან დატრიალების საშუალებას იძლევა. მაგალითად, სპეცსამსახურები აბსოლუტურად კონტროლის გარეთ არიან. კანონით არ არსებობს არანაირი ინსტრუმენტი, რომელიც სპეცსამსახურებს გააკონტრლებს. განვითარებულ ქვეყნებში ეს ინსტრუმენტი არის საპარალამენტო კონტროლი. ჩვენთან ასეთი ინსტრუმენტი არ არსებობს. ვერცერთი მოქალაქე ვერ იქნება იმის იმედად, რომ პოლიციელი კეთილი აღმოჩნდება და არა ბოროტი. გჭირდება ეფექტური კონტროლი, რათა გაუთავებლად არ ვლაპარაკობდეთ ასეთ ინციდენტებზე.
- პერსონალურ მონაცემთა ინსპექტორი ვერ არეგულირებს ამ საკითხებს?
- პერსონალურ მონაცემთა ინსპექტორი არ არის საკმარისად ძლიერი ინსტრუმენტი, რომ მან აკონტროლოს შესაბამისი ორგანოები.
- რამდენად კმაყოფილი ხართ პროკურატურის მუშაობით ამ კუთხით? წაიწია თუ არა წინ ცნობილი ვიდეომასალების შესახებ საქმეების გამოძიებამ?
- ჩემთვის ძალიან გაუგებარია, რატომ დასჭირდა ჩვენს პროკურატურას თითქმის ორი წელიწადი, გამოეძიებინა ეს საქმეები. არსებობდა სპეციალური კომისია, რომელმაც ინტიმური ცხოვრების ამსახველი მასალები გაანადგურა, მაგრამ ამასთანავე, ამ კომისიამ პროკურატურას გადასცა უზარმაზარი ოდენობით მასალა, ათიათასობით ფაილი, თავის დროზე ვიღაცების მიერ უკანონოდ მოპოვებული. ორი წლის განმავლობაში პროკურატურამ ფაქტობრივად არაფერი გვითხრა ამ მასალებთან დაკავშირებით. ჩვენ არაფერი ვიცით. ვიცით ერთი-ორი საქმე, რომელიც წამების ფაქტებზე აღიძრა და დამნაშავეები დაიჭირეს. საუბარია ათიათასობით ფაილზე, ბუნებრივია, ყველგან წამება არ არის, აქ არის პირადი ცხოვრების ამსახველი მასალები, არა ინტიმური ხასიათის, რადგან ის განადგურდა. დანარჩენ მასალებზე ხომ შეიძლება წერტილი იყოს დასმული? ორი წელიწადი რაში სჭირდება ამის გამოსაძიებლად? სიმართალე გითხრათ, მაქვს შეკითხვა - რას აკეთებს პროკურატურა? მე ვიყავი კომისიის წევრი და ჩვენი ხელით გადავეცით ზღვა მასალა. თითო ფაილი თითო საქმეა. წარმოიდგინეთ, ათიათასობით საქმეა, რას აკეთებენ?
როდესაც ასე არაეფექტურად მუშაობს პროკურატურა, ყოველთვის გაჩნდება შეკითხვები, თუ რატომ არ ისჯება დამნაშავე და ა.შ.
აქვე მაინტერესებს, რატომ არ აძლევს პარლამენტი პოლიტიკურ შეფასებას იმ უმსგავსობებს, რაც ხდებოდა ჩვენს ქვეყანაში. რატომ არ შექმნა მან საგამოძიებო კომისია და რატომ არ დადო დასკვნა, თუ რა ხდებოდა, რატომ ხდებოდა და ვინ იყვნენ დამკვეთები?
