15 წელზე მეტი ხნის წინ, 2001 წლის დეკემბერში გაერო-ს იმჟამინდელმა სპეცწარმომადგენელმა, გერმანელმა დიტერ ბოდენმა აფხაზეთის კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების საკუთარი ხედვა წარმოადგინა. ამ კონცეფციის თანახმად, აფხაზეთს შეეძლო, შესულიყო საქართველოს შემადგენლობაში, როგორც სუვერენული ერთეული, გაფართოებული უფლებამოსილებებით. ეს დოკუმენტი, რომელსაც „ბოდენის გეგმა" უწოდეს, მაშინ მიუღებელი აღმოჩნდა როგორც თბილისისთვის, ისე სოხუმისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ დიტერ ბოდენი აღარ არის საქართველოში მოქმედი დიპლომატი, მთელი ამ წლების განმავლობაში იგი მჭიდრო კავშირებს ინარჩუნებდა თბილისთანაც და სოხუმთანაც. ამ დღეებში იგი რადიო „თავისუფლების" თბილისის ოფისს ეწვია. «აქცენტი» მასთან ინტერვიუს თარგმანს გთავაზობთ:
- თქვენი სახელი საქართველოში ბევრისთვის სწორედ ე.წ. ბოდენის გეგმასთან ასოცირდება, რომელიც თბილისსა და სოხუმს შორის უფლებამოსილებების გამიჯნვის ძირითად პრინციპებს გვთავაზობს. დავიწყოთ ამით. თავის დროზე ეს დოკუმენტი მიუღებელი აღმოჩნდა როგორც თბილისისთვის, ისე სოხუმისთვის. ამ გეგმით თქვენ მოსკოვშიც ბრძანდებოდით. რატომ მოხდა ასე? დღესაც თუ თვლით, რომ მხარეთა თანხმობის შემთხვევაში შესაძლებელი იყო კონფლიქტის მოგვარება ჯერ კიდევ მაშინ?
- უპირველესად, ბედნიერი ვარ, რომ კვლავ საქართველოში ვიმყოფები. შემდგომი ჩამოსვლის დროს ვეცდები, უკვე ქართულად გესაუბროთ. რაც შეეხება თქვენს კითხვას, დიახ, ეს დოკუმენტი 15 წლის წინ, 2001 წელს მომზადდა. ნუ დავივიწყებთ, რომ გავიდა დრო და ისტორია განვითარდა, იყო რუსეთ-საქართველოს 2008 წლის ომი, რომელმაც გარკვეულწილად, კონფლიქტის საფუძვლები შეცვალა. ომის შემდგომ რუსეთმა და კიდევ ორმა-სამმა სახელმწიფომ აღიარეს აფხაზეთის დამოუკიდებლობა. მანამდე რუსეთი შუამავალი იყო, ახლა მხარეა. ეს დოკუმენტი კი შექმნილია იმ დროს, როდესაც აფხაზეთს დამოუკიდებლობა ცალმხრივად ჰქონდა აღიარებული. ყოფილმა შუამავალმა - რუსეთმა, რომლის გარეშეც კონფლიქტის მოგვარება შეუძლებელია, ღიად დაუჭირა მხარი აფხაზეთის დამოუკიდებლობას. ეს გასათვალისწინებელია, როდესაც 2001 წლის დოკუმენტზე ვსაუბრობთ. ახლა, რუსეთს რომც უნდოდეს ამაზე წასვლა, ვერ შეძლებს, რადგან აფხაზეთის დამოუკიდებლობა აქვს აღიარებული. ეს არის ძირითადი ცვლილება.
- ხომ არ თვლით, რომ რუსეთის მიერ ამ დოკუმენტის მხარდაჭერა მაშინ თავისებური პოზა იყო სოხუმისა და თბილისის კატეგორიული უარის ფონზე, განეხილათ ეს კონცეფცია?
- ასე არ ვიტყოდი, რადგან რუსეთმა მაშინ ძალიან მკაფიოდ დაუჭირა მხარი ამ დოკუმენტს. მე პირადად ვაწარმოებდი მოლაპარაკებებს კონფლიქტის მხარეებთან და შუამავლებთან, მათ შორის - გაერო-ში რუსეთის ყოფილ წარმომადგენელთან, ამჟამად კი საგარეო საქმეთა მინისტრ სერგეი ლავროვთან. ის და სხვები მოსკოვში დათანხმდნენ ამ დოკუმენტს. ამის შემდეგ იყო უშიშროების საბჭოს სხდომა ნიუ-იორკში და არც იქ შეგვხვდა წინააღმდეგობები. ეს დოკუმენტი აღქმული იყო, როგორც საფუძველი კონფლიქტის მხარეებს შორის მოლაპარაკებებისთვის. ვფიქრობ, რუსეთს სერიოზული პოზიცია ჰქონდა და ინტერესიც, კონფლიქტი გადაჭრილიყო, - ბუნებრივია, საკუთარი პირობებით, თუმცა მთლიანობაში, ის თანახმა იყო.
- თქვენ წერთ კონფლიქტებზე საქართველოს ტერიტორიაზე და აღნიშნავთ, რომ საქართველოს რეგიონების მიმართ რუსეთის პოზიცია, მათ შორის მათთან თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებები - ეს არის პასუხი დასავლეთთან საქართველოს ინტეგრაციაზე. რამ შეიძლება, შეცვალოს, მსგავსი მიდგომა? თქვენ ხომ წერთ, რომ სამშვიდობო პროცესის განახლება დღესაც შესაძლებელია....
- ვფიქრობ, სხვა გამოსავალი არ გვაქვს, გარდა განახლებისა. ეს არა მხოლოდ კავკასიის რეგიონის პრობლემაა, ეს რუსეთის, ევროპის პრობლემაცაა. კონფლიქტი რომ ამ სახით დავტოვოთ, ის ნებისმიერ მომენტში აფეთქდება, - ისევე მარტივად, როგორც ეს 2008 წელს მოხდა. ამ ომის შემდეგ საქართველო ძალიან ღიად დაადგა პირდაპირ დასავლეთისკენ მიმავალ გზას. ვფიქრობ, ეს ნებისმიერი სახელმწიფოს არჩევანია და არც ერთი სახელმწიფო ამის გამო არ უნდა ისჯებოდეს. ეს რეალობა მიღებული უნდა იყოს და ეს ნიშნავს, რომ საქართველომ, ბუნებრივია, ეს მეზობლების უსაფრთხოების ინტერესების დაცვით უნდა გააკეთოს. ამ დრომდე არ შემიმჩნევია, რომ თქვენი ქვეყნის სამეზობლოს სასიცოცხლო ინტერესები ყოფილიყოს ხელყოფილი. ასე, რომ, ვფიქრობ, სამშვიდობო მოლაპარაკებების პროცესი უნდა განახლდეს. ბუნებრივია, აგვისტოს ომის ისტორიის გათვალისწინებით. ვფიქრობ, მნიშვნელოვანი მოლაპარაკებები უნდა წარმოებდეს ყველა მხარესთან, რუსეთთანაც. არსებობს ჟენევის დისკუსიები, ორმხრივი მოლაპარაკებები საქართველოსა და რუსეთს შორის. ელჩი ზურაბ აბაშიძე და საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე გრიგორი კარასინი ხვდებიან ერთმანეთს, თუმცა ეს მოლაპარაკებები დღემდე წინ ვერ დაიძრა. მხედველობაში მაქვს ის, რომ პრობლემას წარმოადგენს რეალური წინსვლა კონფლიქტის მოგვარების გზების ძიების კუთხით. ეს ამჟამად პრობლემაა.
- ძნელი წარმოსადგენია, როგორ მუნდა მოხდეს ეს ყველაფერი დღეს, როდესაც რუსეთი 2008 წლის 12 აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმებასაც კი არ ასრულებს. მე გადავხედე არა მარტო ამ დოკუმენტს, არამედ თქვენს სტატიებსაც. ერთ-ერთ მათგანში თქვენ მსჯელობთ იმაზე, რატომ არ მოგვარდა საქართველოს ტერიტორიაზე არსებული კონფლიქტები 20 წლის განმავლობაში და ასახელებთ სამ ძირითად მიზეზს: საერთაშორისო აქტორების - ეუთო-ს, გაერო-ს და ევროკავშირის არასაკმარისი ძალისხმევა; რეგიონში სხვადასხვა სახელმწიფოებს (რუსეთი, აშშ, თურქეთი და ა.შ.) შორის ინტერესთა კონფლიქტი და მესამე - კონფლიქტების მოგვარების მთავარი მცდელობა საქართველოსგან უნდა მოდიოდეს, საერთაშორისო თანამეგობრობამ კი მას მხოლოდ ხელი უნდა შეუწყოს. თუ შეიცვალა სადღეისოდ ამ ფაქტორებიდან რომელიმე?
- ჩემთვის ახლაც ძალიან მნიშვნელოვანია,, საქართველომ თავის თავზე აიღოს ინიციატივა. საერთაშორისო მდგომარეობის გათვალისწინებით, ჩვენ ვიცით, რომ ეს რთულია. დღეს ჩვენ მოწმენი ვართ ახალი ტიპის კონფრონტაციისა დიდ სახელმწიფოებს შორის და არავისთვისაა საიდუმლო, რომ მათ კავკასიაში განსხვავებული ინტერესები აქვთ. მიუხედავად ამისა, ამან არ უნდა შეაჩეროს საქართველო იმისგან, რომ კონფლიქტების მოგვარებაში აქტიური როლი ეკავოს. არსებობს შესაძლებლობები, რომლებიც ჯერ არ ამოწურულა. ხოლო ძირითადი პრობლემის გადაჭრამდე - სტატუსის საკითხის გადაწყვეტამდე შესაძლებელია კულტურული და ეკონომიკური კავშირების აქტივიზაცია. ახლა თქვენ [საქართველო] სწორედ ამის კეთებას ცდილობთ. თუმცა ჩემთვის უფრო მნიშვნელპოვანია ნდობის აღდგენის თემა, რადგან მთავარი პრობლემა, რომელიც ამ კონფლიქტს უკავშირდება, სწორედ მხარეებს შორის უნდობლობაა. ამის მიზეზია მცდარი შეხედულებები [ერთმანეთის შესახებ]. ნდობის აღდგენაზე მუშაობა შესაძლებელია დღევანდელ პირობებშიც. მხედველობაში მაქვს კულტურული გაცვლა, ადამიანებს შორის უშუალო კონტაქტი. უნდა გამოიძებნოს გზები ახალგაზრდობის შეხვედრებისთვის. სხვათა შორის, ეს აქტუალურია რუსეთსა და საქართველოს შორისაც. ამის წყალობით შესაძლებელია ურთიერთგაგების ამაღლება საყოფაცხოვრებო დონეზე, დროთა განმავლობაში კი ეს გავლენას მოახდენს პოლიტიკურ წრეებზეც. ამისათვის საჭიროა დრო და ეს უნდა გვესმოდეს, მოთმინება გვმართებს. გვჭირდება ასევე კარგი იდეები. მნიშვნელოვანია ასევე, საქართველო გახდეს მიმზიდველი სხვებისათვის. ეს ეხება ქართველებისა და აფხაზების ურთიერთობებს. საქართველომ თავად უნდა აქციოს საკუთარი თავი მიმზიდველ მეზობლად აფხაზებისთვის და ეს იმოქმედებს, უნდა იმოქმედოს პოლიტიკაზე.
- და რა ვუყოთ ოკუპაციას? რუსეთი ხომ დღესაც დგას საქართველოს ტერიტორიაზე?!
- ეს სიმართლეა და შემიძლია, დავადასტურო, რადგან სულ რაღაც ოთხი კცვირის წინ ვიყავი აფხაზეთში. მე გავიარე მთელი გზა - ენგურის ხიდიდან ოჩამჩირეს, გულრიფშის, სოხუმის გავლით და გავჩერდი ახალ ათონში, რათა მეგობრებს შევხვედროდი. ვადასტურებ, რომ ვნახე რუსები და ჩემთვის არ იყო ადვილი მათი ნახვა საზღვარზე სამხედრო ფორმითა და «კალაშნიკოვის» ავტომატებით ხელში. იქმნება შთაბეჭდილება, რომ კრიზისი ან კონფლიქტი სადღაც აქვე იყო, გვერდით. ეს არ არის იმ ტიპის საზღვარი, როგორიც გვაქვს დასავლეთ ევროპაში. ეს არის ქვეყანა, რომელსაც იცავენ მძიმე შეიარაღებით. ამავდროულად, მინდა, ვთქვა, რომ არ მომწონს ტერმინი «ოკუპირებული» და შევეცდები, ავხსნა, რატომ: წარმოვიდგინოთ, რომ ერთ მშვენიერ დღეს რუსეთი აფხაზეთს დატოვებს. ეს არ გადაჭრის პრობლემას, ვინაიდან იგი უკავშირდება მოსახლეობას, რომელიც არ თვლის, რომ ოკუპაციას დაექვემდებარა. პირიქით, ისინი თვლიან, რომ მას იცავენ. თუმცა მე ვამჩნევ, რომ ისინი არ გრძნობენ თავს კომფორტულად, ერთგვარ შევიწროებასა და იზოლაციას განიცდიან. მათ ქართველებთან ომის მძიმე გამოცდილება აქვთ. ამ ომის შედეგად დარჩა ტრავმირებული მოსახლეობა და ჩვენ ვიცით, რომ ასეთივე მდგომარეობაშია საქართველოში ის ხალხი, რომელმაც აფხაზეთი იძულებით დატოვა.
აფხაზეთში ახალგაზრდებსაც ვესაუბრე. ისინი თავს ოკუპირებულად არ თვლიან, მაგრამ გრძნობენ ყველასგან მიტოვებულად. მათ სურთ, ქართველებისგან დაცულად იგრძნონ თავი და არ სურთ, რომ ჩრდილოელმა მეზობელმა - რუსეთმა დაიპყროს. მათი თქმით, მათთვის იდეალური იქნებოდა საკითხის იმგვარად გადაწყვეტა, რომ ყველა თავს დაანებებდა და მშვიდად განვითარების შესაძლებლობას მისცემდა. მე მსგავს განწყობებს ძირითადად ახალგაზრდებში ვხვდები. მათ არ გამოუვლიათ ომი. ისინი იხედებიან გარშემო და ეძებენ ალტერნატოვას. გარდა რუსეთისა, მათ სურთ, დაინახონ ის, რაც ხდება ევროპაში, შეხვდნენ იქ მეგობრებსა და კოლეგებს. ისინი ხედავენ, რომ ეს ძალზე რთულია ვიზებისა და პასპორტების მიღებასთან დაკავშირებული ბევრი პრობლემის გამო. ვფიქრობ, ჩვენ უნდა ვიცოდეთ ამ ვითარების შესახებ. ასე, რომ როდესაც ვსაუბრობთ ოკუპაციაზე, ეს პრობლემის მხოლოდ ერთი ასპექტია.
- რა თქმა უნდა, მე სწორედ ეს მინდოდა, მეთქვა - ჩვენ დღეს ვსაუბრობთ ამ ვითარების სხვადასხვა შრეებზე. რაც ახლა აღწერეთ, არ გამორიცხავს იმას, რომ საქართველოს ტერიტორია ოკუპირებულია. თქვენ ბრძანეთ ის, თუ როგორ აღიქვამს რეალობას ხალხი, რომელიც იქ სადღეისოდ ცხოვრობს, მაგრამ ეს არ ცვლის იმ ფაქტს, რომ საქართველოს ტერიტორიის ნაწილი ოკუპირებულია და ეს საკითხის მნიძვნელოვანი ნაწილია. რატომ გადავედი ამ საკითხზე? მინდა, გკითხოთ: ხედავთ თუ არა სადღეისოდ რაიმე შესაძლებლობას, რაიმე ბერკეტს დასავლეთის ხელში, რომ აიძულოს რუსეთი, წავიდეს საქართველოს ტერიტორიიდან? მოხდა ისე, რომ 2008 წლის ომამდე, და თქვენ ეს აღნიშნეთ, რუსეთი ითვლებოდა მშვიდობისმყოფელ ძალად, შუამავლად და მოდით, ნუ ვიდავებთ იმაზე, რამდენად შეესაბამებოდა ეს რეალობას - ეს ყველასთვის ცნობილია. მხოლოდ მას შემდეგ, რაც 2008 წლის ომი მოხდა, რუსეთს უწოდეს ის სახელი, რომელიც იმთავითვე შეესაბამებოდა მის როლს ამ კონფლიტში. როგორც აღნიშნეთ, დღეს ის ოფიციალურად მხარედ ითვლება. მსგავსი კონფლიქტების მოგვარების მომენტი დგება მაშინ, როდესაც ისტორიულად იქმნება ამის ფონი. დღეს როგორი მომენტია? თქვენ რა შესაძლებლობას ხედავთ, თუ ეს მომავლის საკითხია?
- ეს საკითხი დიდი სპეკულაციებისკენ გვიბიძგებს. როგორი ვითარება გვექნება 20 წლის შემდეგ, ვფიქრობ, ვერ ვიწინასწარმეტყველებთ. რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია, ვიცოდეთ, რა გსურთ თქვენ და როგორ შეძლებთ საკუთარი პოზიციის მიტანას პარტნიორებამდე და მოწინააღმდეგეებამდე - როგორც გნებავთ, ისე უწოდეთ. ჩემი აზრით, ჩვენ უნდა შევთანხმდეთ შემდეგზე: რუსეთის ინტერესებში ვერ იქნება სწრაფვა, მუდამ საკუთარ კონტროლქვეშ ამყოფოს კავკასიის გარკვეული ხალხები. ეს ეხება მის ჩრდილოეთ ნაწილს. როგორც იცით, მას ბევრი პრობლემა აქვს ჩეჩნეთთან, დაღესტანთან - ყველგან, სადაც კი გაიხედავ. ჩემი აზრით, რუსეთის ინტერესებშია, გადაჭრას უსაფრთხოების ის პრობლემები, რომლებიც კავკასიაში მცხოვრებ ეთნოსებს უკავშირდება. მისთვის პრობლემას უნდა წარმოადგენდეს ფინანსური ასპექტიც. მხედველობაში მაქვს ის, რომ დღეს ის უზარმაზარ თანხებს ხარჯავს - აფინანსებს აფხაზეთის ბიუჯეტის 70%-ს, სამხრეთ ოსეთის ბიუჯეტის 90%-ს. რუსეთში ღიად არ ამბობენ, რამდენს ხარჯავს სახელმწიფო ამ საქმეებზე. მე კი ვისურვებდი, რომ ამ თემაზე დებატები დაწყებულიყო და დარწმუნებული ვარ: ამ ქვეყნის მოსახლეობა დიდხანს არ შურიგდებოდა იმას, რომ მისი ხელმძღვანელობა კიდევ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ფარავდეს ამ ქვეყნების ხარჯებს. ამ და სხვა მიზეზებით გრძელვადიანი უსაფრთხოება კავკასიაში ვერ იქნება გარანტირებული კონფლიქტების მშვიდობიანი მოგვარების გარეშე.
თუ ცოტა უფრო ფართოდ შეხედავთ მოვლენებს, მიხვდებით, რომ ახლო და შუა აღმოსავლეთი არც ისე შორსაა, არც ისე შორსაა შუა აზიაც. თუ ჩრდილოეთ და სამხრეთ კავკასიაში მუდმივად გექნებათ კონფლიქტები, ეს დაძაბავს ვითარებას მთელს რეგიონში. ეს კი, რა თქმა უნდა, თავის მხრივ, გავლენას იქონიებს მათ ურთიერთობებზე ევროპასთან. ევროპა ძალიან კრიტიკულად არის განწყობილი იმ პოლიტიკის მიმართ, რომელსაც რუსეთი კავკასიაში აწარმოებს. ეს არის სწორედ მთავარი დაბრკოლება რუსეთსა და ევროპას შორის ურთიერთობებში. თუ რუსეთი ყველაფერ ამას გაითვალისწინებს, ვფიქრობ, იგი მიხვდება, რომ უნდა იპოვოს გამოსავალი სიტუაციიდან და დაიწყოს სწრაფვა მოკავშირეებისა და მეგობრების და არა მტრების მოძიებისკენ სამხრეთ კავკასიაში. ეს მნიშვნელოვნად შეამსუბუქებდა მის პრობლემებს რეგიონული მასშტაბით.
- დღეს ელჩის ან სპეცეწარმომადგენლის სტატუსი აღარ გაქვთ, მიუხედავად ამისა, თქვენ არაერთხელ შეხვედრილხართ და აგრძელებთ შეხვედრებს სოხუმშიც, თბილისშიც... ცხინვალიში? - მე უბრალოდ არ ვიცი ეს და მსურს, დავაზუსტო...
- არა...
- გასაგებია... თქვენ შეხვდით საქართველოს ხელისუფლების უმაღლესი ეშელონების წარმომადგენლებს. რას ემსახურებოდა ეს შეხვედრები? იყო თუ არა ეს მცდელობა, საკუთარი როლი შეგეთავაზებინათ, როგორც შუამავლის სამშვიდობო პროცესის განახლებაში? 2010 წელს გაჩნდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ თქვენ სურვილი გვქონდათ, კვლავ აგემოქმედებინათ 2001 წლის დოკუმენტები, მაგრამ ეს მიხეილ სააკაშვილის მხრიდან წინააღმდეგობას წააწყდა. იქნებ, განგვიმარტოთ ეს ყველაფერი?
- ნება მომეცით, კარგად განვმართტ ეს მომენტი. მე არ ჩავსულვარ აფხაზეთში ოფიციალური დავალებით. მე იქ ჩავედი, როგორც კერძო პირი აფხაზი მეგობრების მიწვევით. მე ხომ დიდი ხნის განმავლობაში იქ ვცხოვრობდი და ვმუშაობდი. თუმცა მაინც ვიცოდი, რომ ჩემი იქ ჩასვლა მთლიანობაში არ იქნება მხოლოდ კერძო პირის ვიზიტი, სწორედ ამიტომ დავთანხმდი იქ მყოფ მაღალჩინოსნებთან შეხვედრებს. შევხდი პრეზიდენტს, მინისტრებს, პარლამენტის წევრებს. ვიყავი სოხუმის უნივერსიტეტში, შევხვდი რექტორს, ასევე ეროვნული ბიბილიოთეკის დირექტორს. ჩემთვის ეს ყველაფერი აუცილებელი იყო - პირველწყაროდან მიმეღო ინფორმაცია იქ არსებული ვითარების შესახებ. აფხაზეთში ჩასვლამდე საქმის კურსში ჩავაყენე გერმანიის საგარეო საქმეთა სამინისტრო. რა თქმა უნდა, ვესაუბრე მინისტრებს და შესაბამის პირებს საქართველოს პარლამენტში და ჩემს სურვილს, წავსულიყავი აფხაზეთში, ყველა მიესალმა. ეს იმიტომ მოხდა, რომ ყველას ესმის: დღეს ყველაზე მეტად საჭირო მათთან დიალოგის განახლებაა. მათ იზოლირებულობის შეგრძნება აქვთ, როგორც უკვე ვთქვი, და უნდათ, ჰქონდეთ არჩევანი. ერთ-ერთი მოტივი, რომელიც მამოძრავებდა, იყო ინფორმაციის მიღება [აფხაზეთში] და მისი გადაცემა ქართული მხარისათვის. როდესაც დავბრუნდი, გარკვეული ინფორმაცია შესაბამის მინისტრებს გადავეცი, ასევე მივაწოდე გერმანელებს. არ ვიცი, როგორ გამოიყენეს, მაგრამ ინფორმაცია გადაცემულია და ვფიქრობ, ის შეიძლება, გახდეს მთლიანად ვითარების შეფასების ერთ-ერთი ელემენტი. აი, ასეთია ჩემი ვიზიტის ისტორია და, ვიმეორებ, მე იქ არ ვყოფილვარ რაღაც ოფიციალური დავალებით.
- თქვენს ამ სტუდიაში მობრძანებამდე ერთი დღით ადრე ერთ-ერთმა ოპოზიციონერმა ლიდერმა - ირაკლი ალასანიამ განაცხადა, რომ დიალოგის ახალი ფორმატის - საქართველო-გერმანია-რუსეთის შექმნას უჭერს მხარს. ამას მაშინვე უპასუხა სახელმწიფო მინისტრმა პაატა ზაქარეიშვილმა. მან აღნიშნა, რომ ისიც და საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროც ცდილობენ, მაქსიმალურად გამოიყენონ რუსეთთან გერმანიის კავშირები და უნიკალური როლი. თქვენ თუ ხედავთ დღეს გერმანიას, როგორც ცალკე მდგომ ქვეყანას, რომელსაც განსაკუთრებული როლი ენიჭება საქართველოსა და რუსეთს შორის ურთიერთობებში? იქნებ, რაღაც განსაკუთრებული ისტორია აქვს ყველაფერ ამას და ჩვენ არ ვიცით? - მე ვსაუბრობ მის განსაკუთრებულ და არა როგორც ევროკავშირის რიგითი სახელმწიფოს როლზე...
- უნდა ჰქონოდა თუ არა ვეროკავშირის რომელიმე ქვეყანას განსაკუთრებული როლი კონფლიქწტის მოგვარებაში? - ამის შესახებ ვდავობდით ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც საქართველოში გაერო-ს მისიას ვედექი სათავეში, 15 წლის წინ. მაშინ პასუხი უარყოფითი იყო. და მართლაც, რატომ უნდა ყოფილიყო ასე? ვფიქრობ, გერმანიას ადრეც ჰქონდა და მომავალშიც ექნება განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა ევროკავშირში. ამისთვის ბევრი შესაძლებლობა არსებობს. იგივე შეიძლება, ითქვას გერმანიის როლზე გაერო-სა და ეუთო-ში. ისტორიას რომ გადახედოთ, გერმანია მისი განვითარების ყველა ეტაპზე განსაკუთრებულ როლს ასრულებდა. ვფიქრობ, ასე იქნება მომავალშიც. ალბათ, გახსოვთ 2008 წელს ე.წ. შტაინმაიერის გეგმა. ჩვენი ამჟამინდელი მინისტრიც ჩართულია ამ საკითხში და მე ვერ ვხედავ მიზეზებს, რომელთა გამოც შეიძლებოდა, გადაგვეხვია ამ კურსისგან. ვფიქრობ, გერმანია, განსაკუთრებით ბრიუსელში, ყველაფერს აკეთებს ამ პოლიტიკის აქტივიზირებისთვის და იმისთვის, რომ ამ პროცესს ახალი იმპულსი მიეცეს.
- აფხაზეთსა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთში ამჟამად არ არიან საერთაშორისო წარმომადგენლობები, დამკვირვებლები. რამდენად რეალურია, უახლოეს მომავალში იქიდან ინფორმაციის მოწოდება არა მხოლოდ კერძო პირების მიერ დაიწყოს?
- ძალიან მოხარული ვიქნები, თუ მსგავსი რამ მოხდება. შემიძლია, ვთქვა, რომ როცა აფხაზეთში ვიყავი, გულწრფელი წუხილი დავინახე იმის გამო, რომ საერთაშორისო ორგანიზაციები იძულებულნი გახდნენ, დაეტოვებინათ ეს ტერიტორიები და დღეს ისინი [აფხაზები] ისე ოზილირებულად გრძნობენ თავს, როგორც არასდროს. ძალიან მოხარული ვიქნებოდი, რომ პოლიტიკური გადაწყვეტილებები, რომელიც 2008 წელს იყო მიღებული, გადახედილიყო.
წყარო: http://accent.com.ge/ge/news/details/4953
